TBK m. 18 gereği soyut borç tanıması geçerlidir. Daha açık bir ifadeyle, taşınırlara yönelik işlemlerde hukuki sebep gösterilmesi geçerlilik şartı değildir. Taşınmaz tasarruflarında ise hukuki sebebinin olması geçerlilik şartıdır. Tescil, terkin ve değişiklik gibi tasarruf işlemlerinin yapılabilmesi, istemde bulunanın, tasarruf yetkisini ve hukukî sebebi belgelemiş olmasına bağlıdır(TMK m.1015/I). Tapuda işlem yapacaklar, tasarruf yetkisini ve hukukî sebebi belgelemek zorundadır.
Birinci işlem tasarruf yetkisinin belirlenmesi, istemde bulunan kimse, kendisinin, sicilde hak sahibi görünen kişi veya bu kişinin temsilcisi olduğunu ispat etmek suretiyle tasarruf yetkisini belgelemiş olur (TMK m.1015/II). Tapu Sicil Tüzüğü m.18’de hak sahibinin belirlenmesi başlığı altında detaylı olarak anlatılmaktadır. TST m.19, tasarruf yetkisinin belirlenmesi başlığını taşıyor, ancak maalesef hatalı bir düzenleme, tasarruf yetkisinin belirlenmesi ile ilgisi bulunmamaktadır.
İkinci işlem hukukî sebebin belgelenmesi, bu sebebin geçerliliği için gerekli şekle uyulduğunun ispatı suretiyle olur (TMK m.1015/III). Örneğin, satış işleminin geçerliliği için tapu müdürlüğünde resmi senet düzenlenmesi, satış vaadinin noterde düzenleme şeklinde yapılması gerekir. Tapu görevlilerinin yapılacak tapu işlemlerinin hangi geçerlilik şekline tabi olduğunu bilmeleri ve ona göre işlem yapmaları gerekmektedir. Taşınmazlara yönelik işlemlerin neredeyse tamamı resmi yazılı şekilde yapılması gerektiğinden, uygulamada bu konuda tapu görevlileri oldukça başarılıdır.
Mustafa KARAATMACA /trtapukadastro yazarı
